حبوبات شامل محصولاتی مانند لوبیا، نخود، عدس، نخود فرنگی، ماش، باقلا و لوبیا چیتی می‌شود. این محصولات سرشار از پروتئین، فیبر و کربوهیدرات‌های پیچیده هستند و به دلیل ارزش غذایی بالای خود، بخش مهمی از رژیم غذایی بسیاری از کشورها را تشکیل می‌دهند. حبوبات به صورت خشک، بسته‌بندی‌شده و گاهی فرآوری‌شده به بازارهای بین‌المللی عرضه می‌شوند.
در سال 2022، بازار جهانی حبوبات به حدود 15.1 میلیارد دلار رسیده است که رشد 10.6 درصدی نسبت به سال قبل داشته است. کانادا، استرالیا، میانمار و ترکیه از بزرگترین صادرکنندگان جهانی این محصولات هستند. به طور کلی، تجارت جهانی حبوبات حدود 0.06 درصد از کل تجارت جهانی را شامل می‌شود، که نشان‌دهنده اهمیت اقتصادی و غذایی این محصولات در سطح جهان است.
برترین صادرکنندگان انواع حبوبات در جهان
کانادا با صادرات 3.35 میلیارد دلاری، بزرگترین صادرکننده حبوبات در جهان محسوب می‌شود. پس از کانادا، استرالیا (1.65 میلیارد دلار) و میانمار (1.62 میلیارد دلار) در رتبه‌های بعدی قرار دارند. هر یک از این کشورها تمرکز ویژه‌ای بر صادرات نوع خاصی از حبوبات دارند. به عنوان مثال، استرالیا عمدتاً در صادرات نخود و عدس فعالیت می‌کند و کانادا نیز از بزرگترین صادرکنندگان نخود و عدس است.
بازارهای اصلی واردات این محصولات شامل هند، چین، پاکستان و ترکیه است. هند با واردات 1.85 میلیارد دلاری، بزرگترین واردکننده حبوبات است. این کشور به دلیل نیاز بالای خود به نخود و عدس، بخش عمده‌ای از این محصولات را از کانادا و استرالیا وارد می‌کند.
صادرات حبوبات از ایران
ایران در صادرات حبوبات به کشورهای همسایه مانند افغانستان، عراق و برخی کشورهای آسیای میانه فعالیت دارد. افغانستان یکی از بزرگترین بازارهای صادراتی حبوبات ایران است. در سال‌های اخیر، صادرات ایران در بخش حبوبات رشد کرده و محصولات اصلی شامل نخود و لوبیا است.
رقبای ایران در این حوزه کشورهای بزرگی مانند کانادا، استرالیا و ترکیه هستند. با این حال، نزدیکی جغرافیایی ایران به کشورهای منطقه، هزینه‌های حمل‌ونقل را کاهش داده و مزیت رقابتی برای ایران در این بازارها ایجاد کرده است.
صادرات حبوبات از ایران به افغانستان
افغانستان یکی از بازارهای مهم برای صادرات حبوبات از ایران است. حجم صادرات این محصولات به افغانستان به دلیل نیاز بالا و روابط تجاری نزدیک دو کشور، سالانه افزایش یافته است. عمده‌ترین محصولاتی که ایران به افغانستان صادر می‌کند شامل نخود، لوبیا و عدس است.
به دلیل تقاضای بالای داخلی در افغانستان و همچنین محدودیت تولید محلی، این کشور به شدت به واردات حبوبات از ایران و سایر کشورها وابسته است. نزدیکی جغرافیایی و قیمت‌های رقابتی باعث شده که ایران جایگاه مهمی در بازار حبوبات افغانستان داشته باشد.
همچنین صادرات روغن خوراکی به افغانستان و صادرات رب گوجه به افغانستان از تجارت های سودآور برای ایران است.
صادرات لوبیا به افغانستان
لوبیا یکی از محصولات اصلی است که ایران به افغانستان صادر می‌کند. صادرات لوبیا از ایران به افغانستان در سال‌های اخیر به دلیل تقاضای بالا و کیفیت مناسب این محصول افزایش یافته است. میزان دقیق صادرات به تغییرات سالانه و تقاضای بازار بستگی دارد، اما ایران همواره در تأمین این محصول برای بازار افغانستان نقش مهمی داشته است.
با توجه به روابط تجاری نزدیک و قیمت‌های رقابتی، ایران توانسته است سهم قابل‌توجهی از بازار لوبیای افغانستان را به خود اختصاص دهد. این تجارت برای هر دو کشور سودآور بوده و بخش مهمی از تجارت کشاورزی میان آن‌ها را تشکیل می‌دهد.
