روغن موتور یکی از مهم‌ترین مواد مصرفی در موتورهای احتراقی است. اصلی‌ترین وظیفه آن روانکاری قطعات داخلی موتور و کاهش اصطکاک است. همچنین، روغن موتور با خنک کردن موتور و جلوگیری از خوردگی قطعات، به طول عمر موتور کمک می‌کند. این مایع حیاتی با کاهش گرما و رسوبات تولیدی در فرایند احتراق، نقش مهمی در بهبود عملکرد خودرو ایفا می‌کند. به‌طورکلی، هرچه کیفیت روغن موتور بالاتر باشد، مصرف سوخت و آسیب‌های احتمالی به موتور کاهش می‌یابد.
در سطح جهانی، صادرات روغن موتور به دلیل نیاز بالای صنایع خودروسازی و حمل‌ونقل، اهمیت فراوانی دارد. کشورهای صادرکننده از جمله ایران، عراق، و برخی کشورهای اروپایی نقش مهمی در تأمین نیاز بازار جهانی دارند. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که تقاضا برای روغن موتور در جهان بین سال‌های 2021 تا 2027 افزایش قابل‌توجهی خواهد داشت. عوامل اصلی این رشد، افزایش تولید خودرو و نیاز به نیروگاه‌های کوچک در کشورهای در حال توسعه است.
انواع روغن موتور
روغن‌های موتور به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند: روغن معمولی (مینرال) ، روغن نیمه‌سنتتیک و روغن تمام سنتتیک. روغن معمولی از نفت خام تولید می‌شود و ارزان‌تر از دیگر انواع است. این نوع برای خودروهای معمولی و قدیمی مناسب است، اما دوام و کارایی کمتری دارد. روغن نیمه‌سنتتیک ترکیبی از روغن معمولی و سنتتیک است و مقاومت بیشتری در برابر حرارت و خوردگی دارد.
روغن تمام سنتتیک که با استفاده از مواد شیمیایی تولید می‌شود، بالاترین کیفیت و کارایی را دارد. این نوع روغن بهترین گزینه برای خودروهای پیشرفته و با تکنولوژی بالا است، زیرا بیشترین مقاومت در برابر گرما و فشار را دارد و به بهبود عملکرد و کاهش مصرف سوخت کمک می‌کند.
صادرکنندگان روغن موتور
از برترین صادرکنندگان روغن موتور در جهان می‌توان به کشورهای چین، آمریکا، آلمان، و کشورهای خاورمیانه مانند ایران اشاره کرد. این کشورها با تولید روغن‌های باکیفیت و رعایت استانداردهای جهانی، بازار گسترده‌ای در کشورهای در حال توسعه دارند. شرکت‌های بزرگی مانند Shell، ExxonMobil، و Total در تولید روغن موتور پیشرو هستند و به بخش‌های مختلف حمل‌ونقل، کشاورزی، و صنایع دیگر خدمات می‌دهند.
مقاصد صادراتی روغن موتور ایران
ایران به کشورهای مختلفی از جمله عراق، افغانستان، پاکستان، امارات، و گرجستان روغن موتور صادر می‌کند. به‌طور مثال، در پنج ماهه اول سال 1396، بیش از 10 هزار تن روغن موتور به کشورهای مختلف صادر شده که درآمدی بالغ بر 24 میلیارد تومان برای ایران به همراه داشته است. کشورهایی مانند پاکستان و عراق از بزرگترین واردکنندگان روغن موتور ایران هستند. در واقع صادرات روغن موتور به عراق و همچنین صادرات روغن موتور به امارات نیز همواره با سودآوری بسیار بالایی برای ایران همراه بوده است.
رقبای اصلی ایران در این حوزه، کشورهای منطقه و همچنین برخی کشورهای اروپایی مانند ترکیه و آلمان هستند. این کشورها نیز به دلیل داشتن زیرساخت‌های صنعتی قوی، به رقابت با ایران در بازارهای جهانی می‌پردازند و تلاش می‌کنند سهم بیشتری از بازارهای نوظهور را به خود اختصاص دهند.
صادرات روغن موتور به افغانستان
افغانستان یکی از بازارهای مهم برای صادرات روغن موتور ایران است. به دلیل نزدیکی جغرافیایی و نیازهای فزاینده این کشور به محصولات صنعتی، ایران در سال‌های اخیر توانسته سهم قابل‌توجهی از بازار روغن موتور افغانستان را به خود اختصاص دهد. از آنجا که افغانستان فاقد زیرساخت‌های صنعتی قوی برای تولید روغن موتور است، این کشور به واردات این محصول از کشورهای همسایه مانند ایران وابسته است.
روغن موتورهای صادراتی ایران به افغانستان با استانداردهای بین‌المللی مطابقت دارند و کیفیت مناسبی برای استفاده در خودروها و صنایع افغانستان دارند.
تولیدکنندگان روغن موتور در ایران
در ایران، شهرهایی مانند تهران، اصفهان، تبریز، و شیراز از مراکز مهم تولید روغن موتور هستند. این شهرها با داشتن زیرساخت‌های صنعتی قوی و شرکت‌های معتبر، سهم بالایی در تولید و صادرات روغن موتور دارند. کارخانه‌های بزرگی مانند پارس، ایرانول و بهتام در این شهرها واقع شده‌اند و سالانه مقادیر زیادی روغن موتور برای بازارهای داخلی و خارجی تولید می‌کنند.
به‌طور مثال، شرکت پارس یکی از بزرگترین تولیدکنندگان روغن موتور در ایران است که محصولات خود را با رعایت استانداردهای بین‌المللی به کشورهای مختلف صادر می‌کند. تولید سالیانه روغن موتور در این شرکت‌ها به چندین هزار تن می‌رسد و ایران را به یکی از بازیگران اصلی در بازارهای منطقه تبدیل کرده است.
