زغال سنگ به چند نوع اصلی تقسیم می‌شود: پیت (تورب)، لیگنیت یا زغال قهوه‌ای، بیتومینه و آنتراسیت. این انواع به ترتیب درجه تکامل و میزان کربن بیشتر می‌شوند. لیگنیت و بیتومینه عمدتاً در نیروگاه‌ها برای تولید برق استفاده می‌شوند، در حالی که آنتراسیت به دلیل خلوص بالا برای مصارف صنعتی و گرمایشی به کار می‌رود.
صادرات جهانی زغال سنگ به طور مداوم در حال افزایش بوده و تقاضا در سال 2023 به رکورد 8.5 میلیارد تن رسید. چین و هند بزرگترین مصرف‌کنندگان زغال سنگ در جهان هستند و آسیا بیشترین سهم از مصرف را دارد. کشورهای تولیدکننده بزرگ مانند استرالیا و اندونزی بخش عمده‌ای از صادرات زغال را به بازارهای آسیایی اختصاص می‌دهند.
برترین صادرکنندگان زغال سنگ در جهان
استرالیا، اندونزی و روسیه در میان برترین صادرکنندگان زغال سنگ جهان هستند. استرالیا با تمرکز بر زغال سنگ کک‌شو و حرارتی، یکی از بازیگران اصلی در تامین بازارهای آسیایی محسوب می‌شود. اندونزی نیز به‌ویژه در تولید زغال سنگ حرارتی پیشرو است و به کشورهایی مانند چین و هند صادرات قابل‌توجهی دارد.
روسیه در سالهای اخیر با گسترش شبکه صادرات خود به اروپا و آسیا، جایگاه مهمی در بازار جهانی به دست آورده است. این کشورها سهم بالایی از تولید و صادرات جهانی را در اختیار دارند و نقش مهمی در تامین انرژی جهان ایفا می‌کنند.
مقاصد صادراتی زغال سنگ ایران
بیشترین تولید زغال سنگ ایران در استان‌های کرمان و مازندران انجام می‌شود. ایران زغال سنگ خود را عمدتاً به کشورهای همسایه مانند پاکستان، عراق و ترکیه صادر می‌کند. هرچند که آمار دقیق از میزان سودآوری و حجم صادرات زغال ایران در دسترس نیست، اما حجم صادرات به دلیل نیاز کشورهای همسایه به زغال سنگ حرارتی در حال افزایش است.
ایران به دلیل ظرفیت محدود تولید و استخراج، نتوانسته سهم قابل‌توجهی در بازارهای جهانی به دست آورد. اما صادرات زغال سنگ به کشورهای همسایه همچنان یکی از منابع درآمدی مهم به شمار می‌رود و بخشی از نیازهای ارزی کشور را تامین می‌کند.
صادرات زغال سنگ ایران به پاکستان
پاکستان یکی از بازارهای اصلی زغال سنگ ایران است. این کشور برای تامین سوخت نیروگاه‌ها و مصارف صنعتی، به زغال سنگ ایران وابستگی نسبی دارد. با توجه به نزدیکی جغرافیایی و هزینه‌های پایین حمل‌ونقل، تجارت زغال سنگ میان دو کشور رونق داشته است.
هرچند اطلاعات دقیقی از حجم و سود صادرات ایران به پاکستان منتشر نشده، اما با افزایش تقاضای انرژی در پاکستان، انتظار می‌رود این صادرات روندی صعودی داشته باشد. این همکاری اقتصادی، علاوه بر تامین نیازهای انرژی پاکستان، به رشد تجارت دوجانبه نیز کمک کرده است.
همچنین صادرات قیر به پاکستان در سالهای اخیر رشد زیادی داشته و دارای سوآوری قابل توجهی برای ایران بوده است.
